Ev, arsa, işyeri gibi milyonlarca gayrimenkul sahibinin ödemekle yükümlü olduğu emlak vergisinin bu yıla ait ilk taksit ödemeleri 1 Mart itibarıyla başlamıştı. Ödemeler 31 Mayıs’a kadar devam edecek. Yani ilk taksiti ödemek ya da verginin tamamını peşin ödemek için son 11 gün kaldı. Borcunu ödemeyenler için gecikme durumunda yüzde 2.5 oranında faiz uygulanıyor. 31 Mayıs tarihi, yalnızca taksit ödemeleri için değil vergi borçluları için de önemli bir tarih. 31 Aralık 2022 öncesinden emlak vergisi borcu bulunanlar, bu tarihe kadar yapılandırmaya başvurabilecek.
FAİZİ SİLİNECEK
Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı yapılandırması olarak tanımlanan pakette emlak vergisi borçları da yer alıyor. Yapılandırmada 48 ay taksit imkanı sunulurken, 2 bin lirayı aşmayan borçlar da siliniyor, borçların birikmiş faizleri üzerinde önemli indirim sağlanıyor. Yapılandırma başvurusunda bulunanların borçlarının gecikme faizi ve cezaları silinerek, yerine enflasyon farkı hesaplanacak. Peşin ödeme yapanların, gecikme faizi yerine hesaplanan enflasyon farkının yüzde 90’ı silinecek.
İKİNCİ TAKSİT KASIMDA
Emlak vergisini isteyenler peşin ödeyebileceği gibi isteyenler de taksitle ödüyor. İkinci taksit ödemeleri ise kasım ayı boyunca yapılıyor. Bu yıl, 2022 yılında mevcut gayrimenkulü bulunanlar ile 2022 yılında yeni bir gayrimenkul satın alanlar emlak vergi ödeyecek. Bu yıl gayrimenkulünü elden çıkaranlar ise bu yıla (2023) ait olan verginin tamamını ödemekle yükümlü. Önümüzdeki yıl ödeme yapmayacaklar. Bu yıl gayrimenkul alanlar, 2024’te ödeme yapacak. Ancak yılsonuna kadar bulunduğu ilçenin belediyesine bildirim yapması gerekiyor.
ÖDEMELER NEREYE?
Emlak vergisi borcu olup olmadığını sorgulamak ve teyit etmek isteyenler, bu işlemleri bulundukları belediyelerden veya e-Devlet aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) sunduğu İnternet Vergi Dairesi hizmeti işlemlerinden öğrenebilir. Emlak vergisi taksitleri gayrimenkulün bağlı bulunduğu belediyeye direkt olarak yapılabilir. Ayrıca belediyelerin hesabının bulunduğu banka şubelerine de ödeme yapılabilir.
NASIL BELİRLENİYOR?
Emlak Vergisi değeri, 4 yılda bir toplanan takdir komisyonlarınca belirleniyor. 2022-2025 emlak vergi değerlerinin hesabında dikkate alınacak olan arsa ve arazi metrekare birim değerleri, Haziran 2021’de tespit edildi. İlk yıl artış yapılmadan yeni değerler üzerinden ödeme yapıldı. Ara yıllarda ise yeniden değerleme oranının yarısı (bu yıl yüzde 61.46) eklenerek hesap yapılıyor. Böylece verginin tahakkukunda esas alınacak emlak vergi değeri ortaya çıkıyor. Çıkan sonuçta 1.000 liraya kadar olan değer dikkate alınmıyor.
Büyükşehir sınırlarındaki konutlarda ortaya çıkan bu vergi değerinin binde 2’si, büyükşehir olmayan yerlerde ise binde 1’i hesaplanıyor. İşyerlerine ait değerin büyükşehirlerde binde 4’ü, diğer illerde binde 2’si, arsalarda büyükşehirlerde binde 6’sı, diğer illerde binde 3’ü, arazilerde büyükşehirlerde binde 2’si, diğer illerde binde 1’i hesaplanıyor. Ödeme esnasında kültür payı adı altında verginin yüzde 10’u kadar da katkı payı tahsil ediliyor.
KİMLER MUAF OLACAK?
Emlak Vergisi Kanunu’na göre, hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, engellilerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni olması (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranları sıfıra iniyor. Hisse ile bile olsa birden fazla eve sahip olanlar muafiyetten yararlanamıyor. Muafiyetten yararlanmak için belediyeye dilekçe verilmeli. Muaf olduğunu bilmeden ödeme yapanlar ise 5 yıl geriye dönük iade alabiliyor. Bunun için belediyeye ‘düzeltme dilekçesi’ verilmesi yeterli.
BU YIL EMEKLI OLDUYSA
Emlak vergisi muafiyetinden, 3 Mart itibarıyla emekli aylığı bağlatan EYT’liler de yararlanacak. Bu yıl içinde emekli olan EYT’liler emlak vergisi muafiyetinden gelecek yıldan itibaren yararlanmaya başlayacak. İlerleyen yıllarda emekli olan EYT’liler ise emeklilik tarihini izleyen yıldan itibaren (2024’te emekli olduysa 2025 yılında gibi…) yararlanacaklar. EYT’lilerin emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilmesi için belediyelere başvuru yapması gerekiyor.
ÇALIŞANIN DURUMU
Muafiyette sadece emekli maaşı gelirinin olması esas alınıyor. Yani emeklilerin emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilmesi için herhangi bir işte çalışmamaları ve faiz, temettü gibi her türlü sermaye iradı gelirlerinin bir önceki yıl uygulanan gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması gerekiyor. Buna göre, 2023’te emekli olan EYT’liler, bu yılki menkul sermaye iradı gelirleri 150 bin lirayı aşmamak şartıyla gelecek yıldan itibaren muafiyetten yararlanacak.
SOSYAL YARDIM ALANLARDA DURUM
Sosyal güvenlik kurumlarından dul, yetim, ölüm ve maluliyet aylığı alanlar, geçen yıl elde ettikleri menkul sermaye iradı gelirleri 70 bin lirayı aşmamak kaydıyla bu yıl emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilirler. EYT düzenlemesi kapsamında dul ve yetim aylığı bağlananlar da bu haktan yararlanabilecekler. Yetim aylığının yanı sıra boşandığı eşinden nafaka alınması, muafiyetten yararlanmaya engel teşkil etmez.
OTURMA ŞARTI DA YOK
EYT’linin emlak vergisi muafiyetinden yararlanması için konutta bizzat oturma şartı bulunmuyor. Buna göre, brüt 200 metrekareyi aşmayan konutun kiraya verilmeden boş tutulması, kiraya verilmiş olsa bile kendisinin de kirada oturması veya bedel ödemeksizin aile üyeleri tarafından daimi olarak kullanılması emlak vergisi muafiyetinden yararlanmaya engel teşkil etmiyor. Muafiyetten, 200 metrekareyi aşmayan konutta hissesi bulunan EYT’li emekliler de yararlanabilir.
YAZLIKTA ARA SIRA OTURUYORSA
EYT’li emeklinin yazlık evi de varsa muafiyet uygulanmaz. Çünkü muafiyetin şartı tek konutun olmasıdır. Eğer yazlıktan başka ev yoksa ve sürekli bu yazlık evde ikamet ediliyorsa muafiyet uygulanır. Gelir getirmeyen işyeri, arsa ve araziye sahip olmak emlak vergisi muafiyetinden yararlanmaya engel teşkil etmez.
