ASMR: Automonous Sensory Meridian Response yani, “Ay içim bi hoş oldu.” En basit anlamıyla “iç gıdıklanması” olarak adlandırdığımız ASMR’nin dilimizdeki karşılığı, Otonom Duyusal Meridyen Tepkisi. Bilimsel olarak da beyinsel orgazm ya da beyin karıncalanması olarak nitelendiriliyor.
İngilizcede satisfying” Türkçede ise “tatmin edici” olarak adlandırılan videolar internet videolarının yaygınlaşmaya başladığı zamanlardan beri hayatımızın içinde. Fakat ASMR’nin popülerleşmeye başlama süreci, Maria takma isimli bir Youtube kullanıcısının 2009 yılında açtığı ve yatıştırıcı bulduğu ses içeriklerini kayıt altına alarak bir araya toplayıp paylaşıma sunduğu Gentle Whispering” (Nazik Fısıldama) adlı kanala dayanmaktadır. Maria gibi ASMR videoları çekilen ve artık sanatçı olarak adlandırılan kişilere ASMRtist” deniliyor.
ASMR VİDEOLARININ İÇERİK ÖRNEKLERİ
7’den 70’e tüm sosyal medya platformlarında çılgınlar gibi izlenen ve talep edilen ASMR video örnekleri ise şöyle:
Ekran karşısında
• yemek yemek
• yemek yapmak
• kısık müzik eşliğinde fısıltılı konuşma
• makyaj yapmak
• iç gıdıklayıcı sesler çıkarmak
• yavaş hareketlerle bir cisme yumuşakça dokunmak
• ev eşyalarını düzenlemek
• havlu katlamak
• ev ürünlerini organize etmek
• kinetik kumla oynamak
• sabun kesmek
• balon ve pilates topu gibi ürünlerin patlama anlarını yavaş çekimde göstermek
• aynı döngüde ilerleyen geometrik şekilleri kayda almak
• tıbbi muayene simülasyonları
• saç modelleri eğitimi
• pres makinesinin içine atılan cisimlerin parçalandığını gösteren videolar bile ASMR videoları örnekleri içinden sadece birkaçı.
Her zaman karşımıza çıkan ve ASMR olduğunu düşünmediğimiz örneklerden biri de dondurma, bisküvi, çikolata reklamlarıdır. Isırık seslerine eklenen ses efektleri, çıtırtılar, ısırma anlarının gösterimlerine de bir çeşit ASMR diyebiliriz.
RAHATLATICI ASMR VİDEOLARININ ETKİLEŞİMİ
ASMR videoları günde yaklaşık 60 milyon aktif izleyiciye ulaşıyor. İzleyiciler ASMR videolarına 10 yılı aşkın süredir Youtube üzerinden ulaşırken; 3 yıldır TikTok üzerinden daha hızlı ve kolay bir şekilde ulaşabiliyor. Kolay ulaşılabilirlik ise ASMR videolarının gün geçtikçe popülerleşmesine imkan sağlıyor. Günde 60 milyon ASMR izleyicisinin yarısından fazlası ekran karşısında yemek yeme videolarıyla ilgileniyor. Ekran karşısında yemek yeme videoları 2010 yılında ünlenmeye başlarken, ASMR videoları kategorisinden sıyrılarak kendine has bir alan haline gelmiş ve mugbang ismini almıştır. Hızla artan ve aşırı talep gören Mugbang ASMR videoları Youtube içerik üreticileri tarafından en çok üretilen videolar arasında yer alıyor.
ASMR videoları arasında en çok izlenen ikinci içerik ise makyaj videoları. Loş ve sessiz ortamda, kısık sesli konuşmalarla, makyaj ürünlerinin kamera ve mikrofona değdirilerek izleyiciye makyaj yapıyormuş hissi veren bu videolar cinsiyet, yaş ve ülke fark etmeksizin en çok izlenen ikinci ASMR içerikleri arasında.
Üçüncü sırada ise ev organizasyonu videoları yer almakta. Çin ve Japonya’da ünlenmeye başlayan ve TikTok sayesinde yayılan organizasyon videolarında ev işleri yapmak, buzdolabı yerleştirmek, çekmece düzenlemek gibi örnekler ASMR videoları en çok izlenen üçüncü ASMR içerikleri arasında.
PEKİ ASMR VİDEOLARI NEDEN BU KADAR DİKKAT ÇEKİYOR?
Bu videoların insanlar üzerindeki etkilerini gözlemlemek amacıyla çok sayıda makale yazılmış, çevrimiçi anketler yapılmış, laboratuvar çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Her boyutta da ASMR içeriklerinin kronik ağrı çekilen durumlarda geçici süreli rahatlamaya neden olduğu, kalp ritmini yavaşlattığı ve endorfin salınımını arttırarak stresle baş edilmesini desteklediği kanıtlanmıştır.
Çoğu araştırmanın sonucunda ise ASMR videolarını deneyimleyen kişilerin daha kapsamlı veya merak uyandırıcı deneyimlere sahip olma eğiliminin yüksek olduğu gözlemlenmiştir.
ASMR eğilimine sahip kişilerin, hayal gücü ve entelektüel merakı olan; sanat ve güzelliği takdir etmeyi yansıtan “deneyime ve öğrenmeye açık” kişilik özelliğine sahip oldukları tanımlanmıştır.
Daha da ilginç hale getirecek olursak yumuşak ve sessiz dokunuşlarla oluşturulan içerikleri ‘anne şefkatine’ benzeten araştırmacılar bile var.
Küçükken annemizin kollarında saçımız okşanırken veya pışpışlandığımız anlardaki huzuru ASMR videolarıyla anımsamak diyebiliriz.
Birçok araştırmacı, bilim insanı ve bu deneyimi yaşayanlar ASMR videolarının günlük telaşlarımızın, stresli anların içinde bizi huzura ve sakinliğe iten içerikler olduğunu söylüyor. Dahası, sağlığa yararlı olduğunu vurgulan bilim insanları da oldukça fazla.
ASMR videolarını ilgi çekici kılan bir diğer özellik ise eğitici içeriklerin olmasıdır. Hızlandırılmış ev düzenleme, organizasyon, yemek yapma, saç modelleri yapma gibi video içerikleri farklı metotlar öğrenme ihtiyacı olan insanların dikkatini çekiyor.
ASMR HER ZAMAN RAHATLATIR MI?
Çoğu kişi için fazlasıyla rahatlatıcı olan ASMR videoları kiminin uykusunu getiriyor, kimini hipnoz ediyor, kimini de aşırı rahatsız edebiliyor. ASMR videolarını bebekler ve çocukların dikkat dağınıklığını önlemek, yetişkinler için de stresten uzaklaştırmak, farklı metotlar öğretmek, rahatlatmak amacıyla yayınlayan ASMRistler kadar ASMR içeriklerini izleyicinin aleyhine yayınlayan ASMRistler de var.
İzleyicinin tüketimini arttırmak, şiddet eğilimini ortaya çıkarmak, izleyiciye düzensiz yeme alışkanlığı kazandırmak için üreten ASMRtistler de oldukça fazla.
Rahatsız edici ASMR videolarını örneklendirecek olursak: Telefonların üzerinden geçen tırlar, makinelerde harcanan cisimler, patlatılan araba lastikleri, kamera karşısında yenen binlerce gıda ürünü tüketim çılgınlığına yol açıyor.
İnsanların rahatlamasına katkı sağlamak amacıyla harcanan milyonlarca ürünün israf edildiği gerçeği de göz ardı edilemez. Tüm bunların yanı sıra aşırıya kaçan cinsel içerikli görüntüler, şiddet uygulama sahneleri gibi rahatsız edici unsurlar da ASMR videolarının bir parçası haline geldi.
RAHATSIZ EDİCİ ASMR VİDEOLARININ ETKİLEŞİMİ
Her şeyde olduğu gibi ASMR videolarının da yararı ve zararı var. Fakat zararlı içerikli ASMR videoları YouTube, Instagram ve TikTok algoritması sayesinde izleyicinin keşfet sayfasına düşmemesinden dolayı yararlı içerikli videolara göre çok daha az.
Sosyal medya platformları, yararlı içeriklere göre ilgi çekiciliği, üretimi ve etkileşimi çok daha az olan zararlı ASMR videolarının görünürlüğünü kısıtlıyor. Böylece izleyici keşfet sayfasında özellikle aratmadığı sürece istemediği ASMR içeriğini göremiyor.
Kaynaklar: (McDonnell, 2019; Miller, 2015) Poerio vd. 2018)
