Sosyal sigorta primleri asgari ücret ile bunun 7,5 katı arasındaki kazançlardan kesiliyor. Aynı ayda birden fazla işverene bağlı çalışanlar için işverenlerce ayrı ayrı prim kesintisine tabi tutulan kazanç tutarı asgari ücretin 7,5 katını aşarsa, aşan kısma karşılık gelen primler işçi tarafından geri alınabilir.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç detayları bugünkü köşesinde yazdı:
“Çalışanlar için Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilen kazanç üzerinden işçi adına yüzde 14 sosyal sigorta primi, yüzde 1 oranında da işsizlik sigortası primi kesilir. Ayrıca işveren adına da SGK’ya yüzde 15,75 sosyal sigorta primi ile yüzde 2 işsizlik sigortası primi yatırılır.
Mevzuata göre, işçi ile işveren arasında engelleyici bir anlaşma yoksa bir işçi aynı anda birden fazla işverene bağlı çalışabilir. Bazı meslek sahipleri aynı anda birden fazla işveren ile çalışıyor. Bunların başında mühendisler, mimarlar, avukatlar, doktorlar, mali müşavirler, çeşitli uzmanlıklara sahip danışmanlar geliyor.
Bu tür durumlarda her işveren işçisi için ödediği brüt ücret üzerinden hesaplanan primleri SGK’ya ayrı ayrı yatırıyor. Bir işçi aynı ayda 2 – 3 işverenle tam gün üzerinden anlaşma yapmışsa her işveren 30’ar günlük kazanç üzerinden prim yatırır.
Diyelim bir kişi için ocak ayında 3 işveren de 30’ar gün üzerinden SGK’ya bildirimde bulunmuşsa, SGK o işçiyi ocak ayında 30 gün çalışmış kabul eder. Emekli aylığı bağlarken de 3 işverenin ocak ayında bildirdiği kazançların asgari ücretin 7,5 katına kadar olan kısmını dikkate alır, aşan kısmı dikkate almaz.
İşçinin tek işverenden aldığı kazancı asgari ücretin 7,5 katından fazla olsa bile aşan kısımdan prim kesilmez. Örneğin tek işverene bağlı çalışan ve ayda brüt 250 bin lira ücret alan işçi için sadece asgari ücretin 7,5 katına karşılık gelen kazancı üzerinden prim kesilir, aşan kısımdan prim kesilmez.
Kanun uyarınca, aynı ayda birden fazla işverene bağlı çalışması nedeniyle prim kesintisine tabi tutulan kazançların toplamı 2025 yılında 195.041,25 TL’yi aşanlara, tavanı aşan kazanç tutarına karşılık SGK’ya ödenen primler iade edilir.
SGK prim iadesini kendiliğinden yapmaz. Prim iadesi alabilmek için işçinin yazılı olarak SGK’ya talepte bulunması gerekir. Başvurular, işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik merkezlerine veya il müdürlüğüne yapılabilir.
NE KADAR İADE EDİLİR?
Örneğimizdeki işçi için ocak ayında SGK’ya verilen beyannamelerde 3 işveren de 150’şer bin liralık kazanç bildirdi diyelim. Önce tavanı aşan kazanç tutarı (450.000 TL – 195.041,25 TL = 254.958,75 TL) hesaplanır. Tavanı aşan söz konusu kazanç tutarı için kesilen primlerin işçi payı 38.243,81 TL’dir. İşçinin talep etmesi halinde bu tutar işçiye iade edilir.
Aslında tavanı aşan kazançlar için işverenler de kendi paylarına düşen primi öderler. Ancak, tavanı aşan kazançlar için ödenen primlerin işveren payı iade edilmez.
SGK, tavanı aşan kazançlardan kesilen primi faiz uygulamadan iade eder. İade işlemi, dilekçenin verildiği tarihi takip eden ay içinde yapılır.
İade alınacak paranın değer kaybetmemesi için başvurunun gecikmeksizin yapılması gerekir. Örneğin ocak ayının primleri SGK’ya şubat ayında yatırılır. Mart ayında talepte bulunan işçiye nisan ayında iade yapılır.
Aynı ayda birden fazla işverene bağlı çalışma devam ettiği sürece iade başvurusu da her ay yapılmalıdır.
Yaygın olmamakla beraber bazı işverenler SGK’ya prim bildiriminde bulunuyor ancak ödemeyi yapmamış olabiliyor. İşveren SGK’ya primi ödememişse işçiye iade yapılmaz.
